بند میم

به گزارش رجانیوز، همین تکثر آرا و وجود سلائق گوناگون باعث شده تا در مورد صداوسیما نظریه و تئوری قطعی در بین منتقدان وجود نداشته باشد و مدیران نیز در این میان بین این سلائق متفاوت و گاهاً متضاد بلاتکلیف بمانند. از همین رو، در رجانیوز برآن شدیم تا طی سلسله مطالبی، در فاصله‌ی یک سال مانده به انتخاب رئیس جدید سازمان صداوسیما، گزیده‌ای از نظرات کمتر خوانده شده‌ی مقام معظم رهبری و حضرت امام خمینی (ره) را پیرامون برخی از چالشی‌ترین مباحث پیش روی صداوسیما منتشر کنیم؛ باشد که مورد توجه قرار گیرد:

در شماره‌ی نخست از این سلسله مطالب، تصمیم گرفتیم تا با طرح چند سوال، به سراغ یکی از چالشی‌ترین مباحث پیرامونی برنامه‌سازان رسانه‌ی ملی برویم: آیا جذب روشنفکرانی که معمولا دیدگاه متفاوتی از منویات شرع و عرف حکومت اسلامی دارند، باید در اولویت‌های رسانه‌ی ملی قرار گیرد؟ آیا رسانه‌ی ملی باید برای طرح آرمان‌های انقلاب، به فکر پذیرش این آرمان‌ها نزد همه‌ی سلائق حتی روشنفکران هم باشد؟ آیا لازم است از طرح برخی مباحث به دلیل احتمال دفع برخی اقشار خوددداری شود؟ آیا این مسئله که امروزه مخاطب در صورت ناخشنودی از رسانه‌ی ملی، فوراً به سراغ رسانه‌های دیگر از جمله‌ ماهواره‌ها خواهد رفت، می‌تواند توجیهی برای پرداختن به برخی مباحث نزدیک به خط قرمزها باشد؟ آیا پرداختن کنترل شده به برخی مباحث مسئله‌دار در تلویزیون، بهتر از جذب مخاطبین به ماهواره‌ها نیست؟

اگر فکر می‌کنید که این چند سوال، سوال‌های مهمی است؛ شما را دعوت می‌کنیم به مطالعه‌ی متن ذیل که از بیانات معظم له در دیدار سال 70 ایشان با مدیران شبکه‌ی دوم سیما برگرفته شده است و پاسخی است صریح از سوی ایشان به این سوالات:

«من با آن کسى که با تفکر اسلامى میانه‌یى ندارد، هیچ رودربایستى ندارم. شماها را نمى‌گویم؛ شما بچه‌مسلمانهاى خودمان هستید و دارید مثل من تلاش مى‌کنید؛ لیکن آن مخاطبى که فرضاً باور اسلامى در قلب او نیست و او این را نمى‌خواهد و این نوع عمل ما و تصرف ما و فعالیت ما را دوست نمى‌دارد، ما با او هیچ رودربایستى نداریم؛ نمى‌پسندد، نپسندد؛ خوشحال نمى‌شود، نشود؛ تلویزیون را مى‌بندد، در نهایت ببندد. البته باید تلاش بکنیم که تلویزیون را نبندد و گوش کند و ببیند؛ اما اگر فرض کردیم کار به آن‌جا رسید که یا ما باید هدف خودمان را دنبال نکنیم، تا او تلویزیون را نبندد؛ و یا این‌که هدف خودمان را دنبال کنیم، که طبیعتاً او تلویزیون را خواهد بست؛ در این‌جا ما دومى را ترجیح مى‌دهیم؛ او تلویزیون را ببندد؛ زیرا بسیارند کسانى که تلویزیون را نمى‌بندند و همین را که من مى‌گویم، مى‌خواهند...

بى‌شک در درون کشور ما کسانى هستند که همان انگیزه‌هاى ضدیت با این گرایشِ به اصطلاح «بنیادگرایى» را دارند؛ شما از آنها اصلاً رودربایستى نکنید. در تنظیم برنامه‌ى ادب و هنر، یا تنظیم برنامه‌ى کودکان، یا فیلم و سریال، هیچ‌وقت این فکر را نکنید که اگر ما این گرایش را نشان دادیم، ممکن است یک تیپ روشنفکرى که مثلاً خوانندگان فلان مجله‌ى هفتگى هستند، خوششان نیاید؛ به‌دَرَک، خوششان نیاید! شما اصلاً کارى را بکنید که آنها خوششان نمى‌آید؛ هیچ ملاحظه‌ى این چیزها را نکنید؛ نگویید ما این شخصیت را باید تجلیل کنیم، شاید آنها جذب بشوند؛ نه، شما ببینید آیا در تجلیل این شخصیت، نقطه‌ى منفى‌یى وجود ندارد؟ نگویید ما باید با این آقا مصاحبه کنیم، یا سخنرانى این آقا را در فلان سمینار یا در فلان مجموعه پخش کنیم، براى این‌که آن جناح هم به این کانال علاقه‌مند بشوند؛ نه، شما نگاه کنید ببینید آیا این حرکت شما براى آن هدفگیرى اصلى - که گفته شد - ضررى دارد یا ندارد؛ اگر ضرر دارد، اصلاً ملاحظه نکنید که فلان کسان ممکن است با این کار جذب بشوند؛ نه، بگذارید جذب نشوند؛ کاملاً صریح عمل کنید.

من یک آدم بسته‌ى بى‌اعتناى به خواست‌ها و هدفهاى - به اصطلاح امروز - دگراندیشان یا دگراندیشانه نیستم؛ نه، اسلام این مقدار سعه‌ى صدر دارد که همه‌ى حرفها را گوش کند؛ لیکن این‌جا اصلاً مسأله‌ى این نیست؛ در این‌جا مسأله، مسأله‌ى یک شخص در مقابل یک شخص نیست؛ این‌جا مسأله‌ى یگانه ابزار ناقص یک نظام در مقابل مجموعه‌ى توطئه‌هایى است که دارد انجام مى‌گیرد. بنده بیایم از همین یک ریالى که دارم، در مقابل میلیونها تومانى که دیگران دارند، بد استفاده کنم؛ براى این‌که مبادا آن دیگران بدشان بیاید، یا خوششان نیاید؟! این به‌هیچ‌وجه عاقلانه نیست.

امروز در عالم فرهنگ و هنر، شبکه‌ى نامرئىِ در سایه‌یى در داخل کشور فعال است، که هرکس این شبکه را نبیند، به نظر من باید در بینایى خودش شک کند. این شبکه در همه جا هم نفوذ دارد - یک جاهایى بیشتر، یک جاهایى کمتر - و تصمیمش بر این است که به ارزشهاى اسلام و انقلاب هجوم بیاورد. این شبکه در جهت همان سیاستهایى که اشاره کردم در سطح جهان فعال است، در داخل کشور دارد کار مى‌کند؛ انصافاً کار سازماندهى شده و خوب و دقیقى هم مى‌کند. آنها الان بر روى ضایع کردن، یا لااقل مسکوت گذاشتن چهره‌هاى خوب ما در شعر و در ادبیات و در هنر و در علم متمرکز شده‌اند؛ اما شما اینها را پیدا کنید و مطرحشان نمایید. من هیچ وجهى براى زنده کردن شخصیتى نمى‌یابم، جز این‌که گفته مى‌شود مى‌خواهیم دل عده‌یى را به دست بیاوریم! چرا باید این کار را بکنیم؟! چهره‌هاى خودى را بیاورید، مطرح کنید. (1370/11/07 بیانات در دیدار مدیران شبکه‌ى دوم سیما)

جالب آن است که حضرت امام خمینی (ره) نیز در نظراتی قریب به همین مضمون، تخفیف در محدودیت‌های رسانه با این توجیه که ممکن است مخاطبان به سبب این محدودیت‌ها جذب رسانه‌های دیگر شوند را کاملاً رد می‌کنند. به ویژه آنجا که در مورد موسیقی می‌فرمایند: «می‌گویند اگر چنانچه موسیقی در رادیو نباشد، آنها می‌روند از جای دیگر می‌گیرند موسیقی را، بگذار بگیرند از جای دیگر. شما عجالتاً آلوده نباشید؛ آنها هم کم کم برمی‌گردند به اینجا. این عذر نیست که اگر موسیقی در رادیو نباشد، آنها می‌روند از جای دیگر موسیقی می‌گیرند. حالا اگر از جای دیگر می‌گیرند، آیا ما باید به آنها موسیقی بدهیم؟! ما باید خیانت کنیم! این خیانت است به یک مملکتی، خیانت است به جوان‌های ما... اینکه می‌بینید که جوان‌ها اگر این نبود می‌روند سراغ موسیقی دیگر، برای این که اینها عادت کرده‌اند...» (صحیفه نور جلد 9 صفحه 205)

حالا بی‌آنکه قضاوتی کرده باشیم از شما می‌پرسیم: آیا این توصیه‌ها مبنی بر بی‌توجهی رسانه‌ی ملی به برخی از اقشاری که ممکن است علائقی متفاوت از سلیقه‌ی اسلامی انقلابی جامعه‌ی ما داشته‌ باشند، در مرحله‌ی عمل به اجرا درآمده است؟ منتظر پاسخ شما هستیم.